Van’ın geleneksel lezzeti tandır ekmeği, kadınların ellerinden sofralara taşınıyor. Bin bir zahmetle yapılan sıcak ekmekler Vanlılar tarafından iştahla yeniliyor.
Özelliklede kış aylarında sofraların vazgeçilmez lezzetlerinden olan tandır ekmeği, Vanlı kadınlara iş kapısı oldu. Köylerde tandır damı, şehir merkezinde ise tandır evi olarak adlandırılan yerlerde üretilmeye devam eden tandır ekmeği, kadınların yeni geçim kaynağı haline geldi.
Van’da neredeyse her köşe başında açılan tandır ekmeği fırınları dikkat çekiyor. Tandır ekmeği yaparak kendilerine yeni iş kapısı aralayan Vanlı kadınlar, gerek mahalle halkına, gerekse de ilçe halkına tandır ekmeği göndererek bu ihtiyacı fazlası ile karşılamaya çalışıyorlar.
Van’ın İpekyolu ilçesinde tandır evi işleten Orhan Kadak, açtığı iş yerinde birçok kadın istihdam ediyor. Kadak, açtığı tandır evinde ekmek pişirip satarak, hem bu yok olmaya yüz tutmuş mesleği canlandırmaya hem de aile bütçesine katkı sağlamak isteyen kadınlara istihdam sağlıyor.
İlk olarak 8 kadınla bu işe başladığını belirten Kadak, işi bilmeyen ve aile sıkıntısından kaynaklı bir çok elemanının işten ayrıldığını dile getirdi. Sayılarını bir elin parmaklarını geçmeyecek şekilde azalan tandır sayısının, artık bu ekmeği pişirecek ev hanımlarının olmamasına bağlayan Kadak, tandır ekmeğini eski günlerine döndürmenin gayreti içerisinde olduğunu söyledi.
Uzun süredir aile bütçesine katkı sağlamak için genelde kadınlara istihdam sağladğını dile getiren Kadak, “Yaklaşık 4 yıldır bu işi yapıyorum. Burada 8 kişi çalışıyorduk ama şimdi 3 kişi kaldık. 6 tane tandırımız var. Onlar ayrılmak zorunda kaldı. Kiminin ailevi problemleri vardı, kimi de iş zor geldiği için yapamadı ve gitti. Dükkân kendilerinin sayılır. Erkek olarak ben tek varım. Önceden onların ekmek yapacakları hamurları yapıyorum. Ben sabah saat 4’de geliyorum hazırlık için hamurumu yapıp, buraları düzenliyorum. Onlarda sabah 7’ de gelip işe başlıyorlar. Bizim müşteri potansiyelimiz çok yüksek. Ekmeğin tadını da çok beğeniyorlar. Eleman eksikliğimizden dolayı biraz siparişlere yetişmekte zorluk yaşıyoruz. Eleman eksiğimiz olmasa işi daha da geliştirip, 6-7 değil, 15 tanede eleman çalıştıracağız. Eleman olursa sigortayla ilgili çalışmalarımız olabilir, devletimizin sunduğu imkânlardan da yararlanabiliriz. Ama kaçıyorlar. Nedenini bilmiyorum. Daha önce yaptıkları iş ama çağırıyorsun gelmiyorlar. Bu işin zorluğu akşama kadar ayaktadırlar. Günde 1 buçuk saatlik bir dinlemeleri oluyor. Sabah kahvaltısı ve öğlen yemeği için. Ondan sonra çalışmaya devam diyorlar. 4 çeşit ekmek üretiyoruz. Taptapa, destenan, küçük taptapa, bir de lavaş var. Burada sadece ekmek üretiyoruz. İnsanlarımız iş yok diyor, oysaki iş çok. Ama çalışmak isteyen yok. Çalışmayınca da evinde oturmak zorunda kalırsın. Yapacak bir şey yok” ifadelerini kullandı.
Tandır ekmeği yaparak 8 çocuğunun geçimini sağladığını dile getiren Selime Yurtseven, “Ben burada çalışıyorum. Benim 8 tane çocuğum var. Eşim cezaevinde. Çocuklarıma bakmak ve onları geçindirmek zorundayım. Küçük yaşlardan beri tandır ekmeği yapıyorum. Önceden yaptığım için de hiç zorluk yaşamadım. Kadınlar bazen çocukları için güçlü olmak zorundalar. Kadınlar evde oturmasınlar, çalışsınlar ve ekonomik özgürlüklerini ellerini alsınlar. Kadınların çalışması gurur verici. Bu yüzden onlara söylemek istediğim evde oturmasınlar ve çalışsınlar” ifadelerini kullandı.