Geleneksel ayakkabı “Reşik” Van’da yaşatılmaya devam ediliyor

Geleneksel zanaatlar arasında önemli bir yeri olan ayakkabıcılığın geçmişi oldukça eski tarihlere dayanıyor. Önceleri ayakları koruma amacı taşıyan ayakkabı üretiminde giderek estetik kaygılar da ortaya çıkmaya başladı. Ayakkabılar coğrafi koşullar, iklim şartları ve sosyal statüye bağlı olarak çarık, bot, çizme, mest, sandalet, çedik, takunya, potin gibi farklı adlarla anılmışlardır.

Anadolu, ayakkabıcılık açısından köklü ve zengin bir geleneğe sahiptir ve geleneksel ayakkabılar edik, başmak, çarık, yemeni gibi adlarla tanınmaktadır. Kısmen de olsa günümüze taşınan bu ayakkabılar, Anadolu insanının pratik zekâsını ve estetik anlayışını bugüne aktaran el sanatları ürünleridir. Ancak, geleneksel el sanatları ve zanaatların pek çoğunda olduğu gibi ayakkabıcılık da modern ihtiyaç ve teknolojiye yenik düşmüş ve kaybolmaya yüz tutmuştur.
Geleneksel ayakkabı üretimi ile ilgili konuşan Emen, 33 yıldır ayakkabıcılık sektöründe olduğunu söyledi.

“600 YILLIK BİR GEÇMİŞE SAHİP”
30 yıla yakındır Reşit ayakkabı ürettiğini belirten Emen, “Reşik, bölgemize has yöresel bir ürün. Keçi kılından imal ediliyor. Keçi kılının doğal olmasından ötürü talep görüyor. Biz bu talebi gördüğümüz için günümüze uyarladık. Yöremize has Kürt motiflerini, Urartu motiflerini de kullanarak iyi bir ürün haline getirdik. Günümüz insanının kullanabileceği gündelik hayatta bir ayakkabı modeline dönüştü. Bizim yaptığımız araştırmalara göre yaklaşık olarak 600 yıllık bir geçmişe dayalı. Urartulardan sonra bölgemizde yaşayan insanların keçi kılından yararlanarak yapılıp su çekmediği için bölgemizde kar, kış şartları soğuk olduğu için hem su çekmiyor hem de sıcak tutuyor. Mantar üretmediği için de koku yapmıyor. Bu ayakkabılar Hakkâri, Ağrı, Muş, Iğdır’ın bölge ve ilçelerinde sık sık kullanılıyor. Büyüklerimizin kullandığı günümüze kadar da bize ulaşan bir ayakkabı modeli. Ulaşabildiğimiz insanlara bu ürünü veriyoruz.” dedi.

“ÜRÜNLERDE BİRÇOK FARKLI MOTİF KULLANIYORUZ”
Reşiklerde Urartu motifleri başta olmak üzere hayat ağacını, hayat güneşini, üzüm bağlarını, viyan modelini, Müküs modelini, Çatak’tan esinlenerek birkaç modeli kullandıklarını ifade eden Emen, “Gurbetçilerimizin aracılığıyla Avrupa’ya gönderiyoruz. Üzüm bağı modeli dediğimiz ürünü birkaç model ve birkaç renkte yapıyoruz. Keçi kılına işlediğimiz motifleri de kök boyayla boyanmış yünden yapıyoruz. Bu hem çok tatlı bir ahenk hem de çok tatlı bir hava katıyor. Reşik ayakkabılarını 3 grupta yapıyoruz. Çocuk, kadın ve erkeklere özel. Yani flen, garson ve merdane şeklinde yapıyoruz. Her kesime hitap ediyoruz. Genelde hafif bir ürün olduğundan ötürü kadınlar çok talep ediyor. Yöresel ürünlerin altına tercih edilebiliyor. Genelde folklor ekipleri de tercih ediyor. İşletmemizi daha da büyütüp, bir gelir kaynağına dönüştürmeyi düşünüyoruz. Bunun içinde daha çok kitleye ulaşmalıyız. Daha çok insanların bizimle çalışması gerekiyor. Yani çırak bulmamız lazım. Kadınlar çalışıyorlar atölyemizde. Bundan önceki dönemde 10 kişiydi şu anda 4 tane bayan elemanımız var. Stajyer olarak çalışıyorlar. Öğrenmek isteyen insanlara öğretiyoruz. Çünkü bir gelir kaynağı olunca bizim için de bir faydası olacaktır ” dedi.