İş akdi feshedilen kapsamdışı personel nerede dava açacak?

Danıştay 12. Dairesi, … İşletmeleri A.Ş. İdari Mali ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İdari ve Sosyal İşler Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde müdür olarak görev yapan davacının, iş akdinin feshedilmesine ilişkin davada kararını verdi. “Davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır” denildi.

İlk derece mahkemesi usule girmeden esas hakkında karar vermiştir

Davacının çalıştığı kurumun özelleştirme kapsamına alındığı ve davacının nakil hakkına sahip olmayıp, emekliliğe tabi kapsam dışı personel arasında yer aldığı ve ayrıca İş Kanunu’na tabi olarak çalışan istihdam fazlası kişilerin ise sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenerek feshedilebileceği yönündeki yasal düzenlemeler karşısında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Danıştay 2. Daire: Davanın adli yargı yerinde görülmesi gerekir

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye 25/10/2017 tarih ve 30221 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 37. maddesi ile eklenen Ek 3. madde uyarınca, iktisadi devlet teşebbüslerinde kapsam dışı personel olarak çalışanların işverenleriyle aralarında iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin dava ve işlere 25/10/2017 tarihinden itibaren iş mahkemelerinde bakılacağı anlaşılmaktadır.

Usul hukuku kuralları; derhal uygulanırlık ilkesi uyarınca, tamamlanmış olan işlemler hariç olmak üzere yürürlüğe girdiği andan itibaren derhal uygulanır.

Bu durumda, iktisadi devlet teşebbüsü statüsünde olan davalı idarede kapsam dışı personel olarak görev yapan davacının iş akdinin, 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Toplu İşten Çıkarma” başlıklı 29. maddesi gereğince Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’nun 22/08/2014 tarih ve 556 sayılı toplantısında alınan 130 sayılı kararla sona erdirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan bu davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

T.C.
DANIŞTAY
ONİKİNCİ DAİRE
Esas No: 2022/3899
Karar No: 2023/1282

İSTEMİN KONUSU:
…. İdare Mahkemesinin… tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava konusu istem:

… İşletmeleri A.Ş. İdari Mali ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı İdari ve Sosyal İşler Müdürlüğünde kapsam dışı personel statüsünde müdür olarak görev yapan davacının, iş akdinin feshedilmesine ilişkin, … Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’nun… tarih ve … sayılı toplantısında alınan… sayılı kararın iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:

… İdare Mahkemesinin… tarih ve E:.., K:… kararıyla; davacının çalıştığı kurumun özelleştirme kapsamına alındığı ve davacının nakil hakkına sahip olmayıp, emekliliğe tabi kapsam dışı personel arasında yer aldığı ve ayrıca İş Kanunu’na tabi olarak çalışan istihdam fazlası kişilerin ise sözleşmesinin kıdem ve ihbar tazminatı ödenerek feshedilebileceği yönündeki yasal düzenlemeler karşısında tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:

Nakil hakkını yitirmediğini, istihdam fazlası olmadığını, vasıfları kendisi kadar iyi olmayan, daha alt kadrodaki başka bir kişinin aynı işe alındığını, davalı idarenin kötü niyetle hareket ederek, özelleştirme kapsamında nakil hakkı olduğu halde fesih tarihinden 1 yıl önce nakil hakkından feragatname aldığını, kanuna karşı dolanma yoluna gidildiğini, idarenin takdir yetkisini kötüye kullandığını, aynı kurumda emeklilik hakkı dolan aynı statüdekiler üzerinden nakiller yapılırken, iş akdinin feshedilmesinin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:

Davacının, norm kadro fazlası olup olmadığının veya hizmetine ihtiyaç duyulmadığı hususları araştırılmadan… İşletmeleri A.Ş. Kapsamdışı Personel Yönetmeliği’nin 13. maddesine aykırılık oluşturacak şekilde iş akdinin feshine yönelik dava konusu işlemde hukuka uyarlık, davanın reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
Öte yandan davalı idarenin… tarihinde davacıdan “idari ve sosyal işler müdürü kapsam dışı kadrosuna atandığım takdirde nakil hakkımdan feragat ediyorum” şeklinde feragatname aldıktan sonra, … tarihinde dava konusu sözleşme feshi işlemini tesis ettiği, davacı iddiasına göre aynı kadroya kurumdan başka bir personelin de atandığı hususları kanuna karşı hile olarak değerlendirilebileceğinden, bu durumun Medeni Kanunun 2. maddesinde anlamını bulan objektif iyi niyet kuralına da aykırı olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onikinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Dava dosyasının incelenmesinden; … A.Ş. İdari Mali ve Sosyal İşler Daire Başkanlığı bünyesinde kapsam dışı personel statüsünde görev yapan davacının, … Müdürü olarak atanması halinde nakil hakkından feragat ettiğine dair … tarihli taahhütname imzaladığı, bu çerçevede, 11/02/2013 tarihinde anılan kadroya atamasının yapıldığı, …. İşletmeleri A.Ş.’nin 4046 sayılı Yasa kapsamında özelleştirme programına alınması sonrasında faaliyette bulunduğu hizmetlerin bir kısmından çekildiği, çekilme sonucu oluşan fiili durum dikkate alınarak işletmenin yeniden yapılanmaya gittiği, bu kapsamda davacının da aralarında bulunduğu otuzüç personelin iş akitlerinin; 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Toplu İşten Çıkarma” başlıklı 29. maddesi gereğince Türkiye Denizcilik İşletmeleri… Yönetim Kurulu’nun … tarih ve … sayılı toplantısında alınan … sayılı kararla sona erdirilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:

25/10/2017 tarih ve 30221 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 37. maddesi ile değiştirilen 399 sayılı Kanunun Hükmünde Kararnamenin Ek 3 ncü maddesinde, “Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 1 inci ve geçici 9 uncu maddelerine tabi teşebbüs ve bağlı ortaklıklarda toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında çalışan personel ile bu teşebbüs ve bağlı ortaklıklar arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin dava ve işler iş mahkemelerinde görülür” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Davalı idare, 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi, tüzel kişiliği haiz iktisadi devlet teşekkülüdür.

399 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye 25/10/2017 tarih ve 30221 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 37. maddesi ile eklenen Ek 3. madde uyarınca, iktisadi devlet teşebbüslerinde kapsam dışı personel olarak çalışanların işverenleriyle aralarında iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarına ilişkin dava ve işlere 25/10/2017 tarihinden itibaren iş mahkemelerinde bakılacağı anlaşılmaktadır.

Usul hukuku kuralları; derhal uygulanırlık ilkesi uyarınca, tamamlanmış olan işlemler hariç olmak üzere yürürlüğe girdiği andan itibaren derhal uygulanır.

Bu durumda, iktisadi devlet teşebbüsü statüsünde olan davalı idarede kapsam dışı personel olarak görev yapan davacının iş akdinin, 4857 sayılı İş Kanunu’nun “Toplu İşten Çıkarma” başlıklı 29. maddesi gereğince Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’nun 22/08/2014 tarih ve 556 sayılı toplantısında alınan 130 sayılı kararla sona erdirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan bu davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, davanın reddi yönündeki İstanbul 7. İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,

2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin temyize konu… İdare Mahkemesinin… tarih ve E:… K:… sayılı kararının BOZULMASINA,

3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,

4. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.