Nijer, ECOWAS’ın askeri müdahale tehdidine karşı alarm durumuna geçti

Nijer‘de 26 Temmuz’da darbe yaşanmasının ardından bölgedeki gerginlik devam ediyor. Nijer, Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğunun (ECOWAS) olası askeri müdahalesine karşı en yüksek alarm durumuna geçti. Nijer‘deki askeri yönetime şiddetle karşı çıkan ECOWAS, ilk olarak 10 Ağustos’ta ülkede anayasal düzen yeniden tesis edilmezse Nijer‘e askeri müdahalede bulunacağını duyurmuştu.

“AZAMİ ALARM DURUMUNA GEÇME” KARARI

Nİjer’de Genelkurmay Başkanlığı, ” Nijer‘e karşı saldırı tehdidinin giderek arttığı” gerekçesiyle “olası bir sürprizden kaçınmak adına azami alarm durumuna” geçme kararı aldı. “Saldırı tehdidinin” kaynağı belirtilmese de ordunun bir süredir ECOWAS’ın olası askeri müdahalesine karşı hazırlandığı biliniyor.

ECOWAS ÜLKELERİ, ASKERİ MÜDAHALEDE BULUNACAĞINI AÇIKLAMIŞTI

Nijer‘deki askeri yönetime şiddetle karşı çıkan ECOWAS, ilk olarak 10 Ağustos’ta ülkede anayasal düzen yeniden tesis edilmezse Nijer‘e askeri müdahalede bulunacağını duyurmuştu. ECOWAS ülkelerinin genelkurmay başkanlarının 17 Ağustos’ta Gana’nın başkenti Akra’da düzenledikleri toplantıda Nijer‘e askeri müdahalenin tarihinin belli olduğu bildirilmişti.

ECOWAS TARİH BELİRTMEDİ

ECOWAS, askerlerin emir gelir gelmez müdahaleye hazır olduğunu ilan etmiş ancak bu olası operasyonun hangi tarihte başlayacağı bilgisini paylaşmamıştı. Askeri yönetimlerin görevde olduğu Burkina Faso ve Mali, daha önce yayımladıkları ortak bildiriyle de ECOWAS’ın Nijer‘deki darbenin seyrini değiştirmek üzere başlatmayı planladığı askeri operasyona karşı Nijer‘in yanında olduklarını ifade etmişti.

Bildiride Nijer‘e karşı herhangi bir askeri müdahalenin Burkina Faso ve Mali’ye karşı savaş açmak olduğu uyarısında bulunulmuştu. İki ülke, askeri müdahale ihtimaline karşı Nijer‘e “Super Tucano” tipi savaş uçağı göndermişti. Nijer de olası bir operasyon durumunda Burkina Faso ve Mali’ye topraklarına girme izni vermişti.

FRANSA’YA 48 SAAT SÜRE

Nijer Dışişleri Bakanlığı, gün içinde Fransa’nın Niamey Büyükelçisi Slyvain Itte’ye de ülkeden ayrılması için 48 saat süre vermişti. Nijer’de 26 Temmuz’da başa gelen askeri yönetim, daha önce de Fransa ile imzalanan 5 askeri işbirliği anlaşmasının iptal edildiğini duyurmuştu.

NİJER’DEKİ DARBE

Nijer’de Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum, 26 Temmuz’da Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı unsurlarınca alıkonulmuş ve o akşam asker yönetime el koyduğunu duyurmuştu. Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Abdurrahmane Tchiani, 28 Temmuz’da Vatanı Koruma Ulusal Konseyi (CNSP) isimli geçiş hükümetinin başına geçmişti. CNSP, 7 Ağustos’ta Lamine Zeine’yi başbakan olarak atamış, 10 Ağustos’ta da asker ve sivillerden oluşan 21 üyeli kabineyi açıklamıştı.

ECOWAS: NİJER HALKINA SAVAŞ AÇMADIK

Öte yandan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) Komisyonu Başkanı Omar Touray, Nijer halkına savaş açmadıklarını ve ülkeyi işgal etme gibi bir planlarının olmadığını söyledi. Touray, Nijer’deki siyasi krize ilişkin Nijerya’nın başkenti Abuja’da düzenlediği basın toplantısında, ECOWAS’ın Nijer için aldığı kararları değerlendirdi.ECOWAS’ın Nijer halkına savaş ilan etmediğini ve ülkeyi işgal gibi bir planının bulunmadığını dile getiren Touray ancak meşru güç de dahil olmak üzere yaptırım ölçeklerinin etkinleştirildiğini belirtti.

NİJER DÜNYANIN EN BÜYÜK URANYUM ÜRETİCİSİ

Nijer, dünyanın en büyük uranyum tedarikçileri listesinde de 7. sırada yer alıyor. Tek başına küresel uranyum arzının yüzde 43’ünü karşılayan Kazakistan, geçen sene ürettiği 21 bin 227 metrik tonluk uranyumla dünyanın en büyük uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor. Kazakistan’ı 7 bin 351 metrik tonla Kanada, 5 bin 613 metrik tonla Namibya izliyor. Dünyadaki uranyum arzının yüzde 5’ini karşılayan Nijer’de 311 bin 110 metrik tonluk uranyum rezervi bulunuyor.

FRANSA 1970’TEN BU YANA NİJER’DEN URANYUM TEDARİK EDİYOR

18 nükleer santralde 56 reaktörü çalıştırmak için yıllık ortalama 7 bin 800 metrik ton doğal uranyuma ihtiyaç duyan Fransa, eski sömürgesi Nijer’den yaklaşık 50 yıldır uranyum temin ediyor. Fransız devletine ait nükleer enerji şirketi Orano, eski ismiyle “Areva”, Nijer devletiyle Sahra Çölü’nde yer alan Arlit kenti yakınlarındaki açık ocak maden sahasını işletiyor.

NİJER, FRANSA’NIN 3. EN BÜYÜK TEDARİKÇİSİ KONUMUNDA

Euratom Tedarik Ajansına (ESA) göre, Nijer, 2005-2020 döneminde, Kazakistan ve Avustralya’nın ardından arzın yüzde 19’unu karşılayarak Fransa’nın 3. en büyük uranyum tedarikçisi konumunda bulunuyor. Uranyum tedarikinde sadece Nijer’e bağımlı olmayan Fransa’nın halihazırda 3 yıllık ihtiyacı karşılayacak zenginleştirilmiş uranyum stoku olduğu tahmin ediliyor. Buna karşın Avrupa Birliği (AB), uranyum ihtiyacının yüzde 25’ini Nijer’den karşılıyor. Nijer, Kazakistan’ın ardından AB’nin en büyük 2. uranyum tedarikçisi olarak kabul ediliyor.